درمان افسردگی شغلی
در صحبت از تاریخچه فرسودگی شغلی و آشنایی با علل و مراحل فرسودگی شغلی با نظریه ها و تعریف فرسودگی شغلی مواجه می شویم. از اصلی ترين عوامل بروز فرسودگی شغلی شیوه ای است که مديران مشاغل برای رهبری و مدیریت افراد و کارمندان و پیش برد اهداف سازمان در پیش می گیرند. در نتیجه برای درمان افسردگی شغلی نیاز است تا با فراهم آوردن محيطی آرام، عاطفی و گرم در مجموعه ی کاری، شرایط مساعدی ایجاد شود. در تعریفی ساده می توان گفت فرسودگی شغلی نشانه های فروپاشی عاطفی بعد از سال ها درگيری و اشتغال به کار است. اين نشانه ها به ویژه در بين شغل های خاصی همچون پرستاری، پزشکی، مشاغل آموزشی، مشاغل امنيتی و مواردی از اين دست بيشترمشاهده می شود. افسردگی شغلی با عواملی همچون داشتن مراجعان بيش ازحد در يک زمان، نداشتن وقت کافی و فقدان حمايت يا قدردانی مرتبط است. تلاش برای درمان افسردگی شغلی شامل روان درمانی، درمان های شيميایی، درمان های فيزيکی و درمان های عصبی است. موضوع فرسودگی شغلی از اهمیت بالایی برخوردار است و روانشناسی شغل مناسب می تواند به افراد نشان دهد که بر اساس تیپ شخصیتی، برای چه شغلی مناسب هستند. به این ترتیب هر کس می تواند شغل مناسب روحیه من را بیاید. محيط کار و زندگی انسان ها شامل عوامل مختلفی است که هر کدام در وضعيت سلامتی آنها نقش مهمی دارند. يکی از عوامل موثر بر روی افراد، محيط کار آنها است که می تواند بر ديگر جنبه های زندگی آنها تاثیر بگذارد. بسیاری از افراد ساعات زیادی از روز خود را صرف کار می کنند. در نتیجه از آنجا که فرسودگی شغلی به تدریج اتفاق می افتد، ممکن است افراد علائم آن را به سرعت درک نکنند. اما وقتی دچار این وضعیت شوند، عملکرد آنها در تمام جنبه های زندگی تحت تاثیر قرار می گیرد. گاهی اوقات فرسودگی شغلی به عنوان از دست دادن معنا در شغل فرد تعریف می شود که با فرسودگی ذهنی، عاطفی یا جسمی همراه است. در ادامه برای شرح درمان افسردگی شغلی به تبیین بیشتر موضوع می پردازیم. در بحث فرسودگی شغلی فشارهای روانی زمانی رخ می دهند که بين مطالبات و خواسته های محيطی با توانایی فرد برای پاسخ دادن به آنها تعادل وجود نداشته باشد. به عبارت دیگر هر چه مطالبات و خواسته های محيطی افزايش يابد و توانایی فرد در پاسخ دادن به آنها کاهش يابد فشارروانی بیشتری ايجاد می شود. به این ترتیب فرد فرسودگی شغلی را تجربه می کند که در اثر فشار مداوم روانی به وجود آمده و موجب اختلال در کيفيت انجام کارهایی می شود که فرد باید به انجام برساند.
تاریخچه فرسودگی شغلی
وقتی فعاليت های یک شغل در حد توانایی افراد باشد و کار نیز در شرايط مناسب انجام شود، خستگی به وجود آمده حالت طبيعی دارد و با خواب و استراحت بر طرف می شود. در واقع خستگی ساده ی جسمی در حالت عادی قابل جبران است؛ اما همين خستگی ساده می تواند در اثرکارهای يکنواخت و طولانی و انجام کار در شرايط نامساعد به تدريج به صورت مزمن درآيد و پس از مدتی عوارض و ناراحتی هایی مانند کوفتگی، خواب، تب، اختلالات جسمی و روحی در فرد ايجاد کند. در این مرحله نیاز به درمان افسردگی شغلی به وجود می آید و اگر در اين مرحله درمان صورت نگیرد به صورت خستگی های مزمن،خستگی عمومی و خستگی عصبی و در نهايت خستگی مفرط در می آيد. علل و مراحل فرسودگی شغلی بر اساس نظریه ها و تعریف فرسودگی شغلی شامل خستگی فيزيکی، هيجانی و روانی است که به دنبال قرار گرفتن طولانی مدت فرد درموقعيت کارسخت پیش می آید. فرسودگی شغلی حالتی است که قدرت و توانایی افراد برای انجام کار کم شده و رغبت و تمايل آنها برای فعاليت کاهش می يابد. فرسودگی شغلی را می توان نوعی اختلال نامید که به دليل قرار گرفتن طولانی مدت شخص در معرض فشار روانی درارتباط با کار و مردم در او ايجاد می شود. افسردگی شغلی باعث می شود که عزت نفس فرد مبتلا پایین بیاید و احساس نا سودمندی کند. امروزه دربسياری از سازمان ها، کارکنان تحت انواع مختلف فشارهای عصبی و روانی قرار می گیرند و يکی ازپيامدهای اين فشارهای عصبی فرسودگی شغلی است. برای درمان افسردگی شغلی باید از روانشناسان با تجربه در این امر کمک گرفت. روانشناسی شغل مناسب باعث می شود افراد بتوانند با توجه به روحیات خود شغل مناسب تری را پیدا کنند. به عنوان مثال برای فردی که به دنبال یافتن پاسخ مناسبی بر این پرسش است که شغل مناسب روحیه من کدام است، این روانشناسی بسیار کمک کننده خواهد بود. وقتی برای فردی انگيزه برای کار روبه کاهش می گذارد، استرس فرد افزايش یافته و در نتیجه او دچار فرسودگی شغلی می شود.
علل و مراحل فرسودگی شغلی و افراد در معرض خطر
با آشنایی با تاریخچه فرسودگی شغلی می بینیم که فرسودگی شغلی نشانه ای از خستگی مفرط عاطفی به دنبال سال ها درگيری و تعهد نسبت به کار ومردم است. بر اساس علل و مراحل فرسودگی شغلی ، افراد در معرض خطر فرسودگی شغلی کسانی هستند که فاقد تعادل بين کار و زندگی شخصی خود هستند، کسانی که کارشان يکنواخت است و کسانی که از کارشان نارضایتی داشته باشند. بر اساس نظریه ها و تعریف فرسودگی شغلی افرادی همچون پزشکان که درگير تصميم گيری درباره ی زندگی و مرگ افراد هستند، مديران ارشد، کسانی که تحت شرايط دشوار و سخت کار می کنند، کسانی که کارشان به توجه دقيق نياز دارد و کسانی که کارشان تکراری است و به طور مستقیم با مردم سر و کار دارند، بيشتر از همه در معرض فرسودگی شغلی قرار می گیرند. درمان افسردگی شغلی و درمان اثرات منفی فرسودگی شغلی بسیار اهمیت دارد. فرسودگی شغلی باعث می شود افراد از سرگرمی های روزمره، طی کردن وقت با اعضای خانواده و یا احساس آرامش و آسودگی در بیرون از فضای کاری لذت نبرند. همچنین این وضعیت خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع دوم، افسردگی و خودکشی را افزایش می دهد. برای درمان افسردگی شغلی ابتدا باید عوامل و منابع ایجاد کننده ی استرس را در محیط کار و زندگی خود پیدا کنیم. زیرا همان طور که از نام این مشکل پیدا است، مسئله ای است که در ارتباط با شغل افراد و استرس هایی است که فرد در محیط کاری خود متحمل می شود. داشتن زمان برای بازیابی دوباره و استراحت از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجایی که داشتن یک شغل مناسب، یکی از عوامل مهمی است که بر روی زندگی افراد تاثیر می گذارد، روانشناسی شغل مناسب به افراد کمک به سزایی می کند. حتما تا کنون افراد بسیاری را دیده اید که همیشه بعد از ساعات کاری خود افسرده و بی حوصله هستند. این موارد همه به دلیل داشتن شغلی است که فرد از داشتن آن احساس رضایت نمی کند. و به همین دلیل است که ممکن است هر شخص بخواهد به این فکر کند که شغل مناسب روحیه من چیست؟
نظریه ها و تعریف فرسودگی شغلی در درمان افسردگی شغلی
در درمان افسردگی شغلی با توجه به علل و مراحل فرسودگی شغلی ، باید به این توجه کنیم که فرسودگی شغلی و استرس تفاوت هایی با هم دارند. زیرا استرس می تواند گاهی اوقات نتایج مثبتی درباره ی محیط کار به همراه داشته باشد. اما فشار ناشی از فرسودگی شغلی اثرات روحی و جسمی منفی به همراه دارد. تاریخچه فرسودگی شغلی نشان می دهد که استرس می تواند باعث تقویت انگیزه ی افراد شده و در بهبود عملکرد ذهنی آنها نقش موثری داشته باشد؛ اما فرسودگی شغلی هیچ نکته مثبتی به همراه ندارد. استرس حالتی است که دارای درجات مختلفی باشد و افراد بتوانند از آن عبور کنند. اما استرس بالا، سلامت آنها را در معرض خطر قرار می دهد. زمانی که استرس حالت مزمن پیدا کند و با علائمی نظیر اضطراب یا تغییر در خلق و خو همراه شود، مهارت های شناختی افراد را مختل کرده و توانایی آنها در انجام دادن موثر وظایف شغلی شان دچار مشکل می شود. علائم و نشانه های فرسودگی شغلی در دوره هایی از زندگی باعث ایجاد احساس نا اميدی، عصبانيت، افسردگی، نارضايتی و اضطراب می شود. وقتی افراد در تجربه ی فرسودگی شغلی اين هيجانات منفی را بيش از حد معمول تجربه می کنند باید به در درمان افسردگی شغلی اقدام کنند. فرسودگی شغلی باعث کاهش شور و شوق به کار می شود و باعث احساس خستگی مفرط می گردد. به دنبال این امر عوارضی همچون فرسودگی جسمی بروز پیدا می کند. علائم و نشانه های فرسودگی شغلی شامل مواردی همچون بی تفاوتی نسبت به کار، احساس کسالت و سستی و عدم تمايل به ادامه ی کار، کاهش ظرفيت و قابليت انجام کار، اختلال در کار طبيعی دستگاه های بدن مانند جريان خون، تنفس، سيستم عصبی وغيره می شود. در درمان افسردگی شغلی باید به این امر توجه کرد که فرسودگی شغلی هم منشاء بيرونی دارد وهم منشاء درونی. به عنوان مثال منابع بيرونی شامل فعاليت های اداری، احساس ناتوانی همراه با بار سنگين کارها، مراجعين مشکل دار، وظايف و کارهای تکراری است. منابع درونی فرسودگی شغلی نیز شامل انتظارات غيرواقعی ودلزدگی شخص است. بسیاری از ما برای یک بار هم که شده از خود پرسیده ایم که شغل مناسب روحیه من چیست و این همان چیزی است که روانشناسی شغل مناسب می تواند در پاسخ آن به ما کمک کند.
روانشناسی شغل مناسب و شغل مناسب روحیه من
برای بروز افسردگی شغلی دلایل بسیاری وجود دارد و علل و مراحل فرسودگی شغلی متفاوت هستند. در درمان افسردگی شغلی نیز باید با توجه به همان دلایل اقدام نمود. استرس مربوط به کار یکی از عواملی است که باید در این باره بررسی کرد. با توجه به تاریخچه فرسودگی شغلی ، افسردگی در محل کار شرایط دشواری برای تشخیص دارد. بر اساس نظریه ها و تعریف فرسودگی شغلی یکی از متغيرهايی که در بروز فرسودگی شغلی دخيل هستند، وضعيت تاهل افراد می باشد. بررسی ها نشان می دهند که در میان اشخاص متاهل موارد کمتری ازفرسودگی شغلی نسبت به افراد مجرد گزارش شده است. یک دليل احتمالی اين امر نيز می تواند وجود روابط عاطفی گرم، حمايت های اجتماعی و مواردی از اين دست باشد. بر اساس تحقيقات صاحب نظران علوم رفتاری، يکی ازمهمترين عوامل فرسودگی شغلی در یک نهاد کاری، سبک مدیریت خاصی است که توسط مدیران آنجا در پیش گرفته می شود. کارکنانی که در مجموعه هایی کار می کنند که مدیریت آنجا ملاحظه ی کاری پایینی دارند، و با مواردی همچون پائين بودن رفاه و آسايش کارکنان، پائين بودن روابط دوستانه و گرم بين مدیران و کارکنان مواجه هستند، در مقایسه با افرادی که رابطه ی صميمانه تری را با مدیران خود دارند بيشتر در معرض ابتلا به فرسودگی شغلی قرار می گیرند. با آشنایی با علایم جسمانی افسردگی شغلی می توانید یاد بگیرید که چگونه افسردگی شغلی را تشخیص داده و به درمان افسردگی شغلی بپردازید. برخی از این علایم جسمانی مانند کمبود خواب خوب شبانه می باشند. وقتی شخص قادر نباشد که صبح از خواب برخیزد و در طول روز دچار بی حالی و بی نشاطی است و دردها و ناراحتی هایی دارد که قابل توضیح نیست، با علایم دیگر افسردگی شغلی مواجه شده است. همچنین این مشکل گاه باعث پرخوری و یا غذا نخوردن فرد می شود. علاوه بر این علایم جسمی، افسردگی می تواند بر روی رفتار، افکار و مدیریت احساسات فرد نیز تاثیر منفی بگذارد. همه ی ما در برهه هایی از زندگی خود و در رده های سنی مختلف با دغدغه ی انتخاب شغل مناسب مواجه شده ایم. در نتیجه وقتی از خود پرسیدهایم که شغل مناسب روحیه من چیست ، به دنبال پاسخ مناسبی نیز بوده ایم. خوشبختانه امروزه با وجود تست هایی درباره ی شغل مناسب من یا آزمون تعیین شخصیت شغلی راحت تر می توان پاسخی برای این سوال پیدا نمود. از آنجایی که افراد دارای تیپ های شخصیتی متفاوتی هستند، به همین دلیل نیز شغل مناسب هر فرد با دیگری متفاوت خواهد بود. افراد هر چقدر بتوانند خود را بهتر بشناسند، به همان میزان می توانند از توانایی های خود بهتر استفاده نموده و به این ترتیب زندگی رضایت بخش تری را تجربه کنند. یکی از راه های شناخت خود نیز استفاده از آزمون های شخصیت است. از آنجایی که افراد زمان زیادی را در محل کار خود سپری می نمایند طبیعی است که تمایل دارند شغلی را برای خود برگزینند که با روحیاتشان سازگار باشد.