اضطراب سلامتی ( Health anxiety )

آیا میدانید اضطراب سلامتی چیست ؟ چه تفاوتی میان ترس از بیماری و اضطراب سلامتی وجود دارد ؟ آیا شما به چیزی فوبیا دارید ؟

در این مقاله به تعریف هر یک از موارد بالا یعنی؛اضطراب سلامتی،ترس از بیماری و فوبیا پرداختیم و علائم هر یک را بررسی کرده و درباره راه های درمان آن ها راه حل هایی ارائه کرده ایم.با ما همراه باشید.

اضطراب نقش محافظتی خیلی مهمی در افراد مختلف در برابر عوامل تهدید کننده زندگی دارد.

در شرایط ظهور یک بیماری تهدیدکننده جدید مثل کرونا نگرانی ها ممکن است با حالت اضطرابی بروز کند.

اضطراب سلامتی ( Health anxiety ) یا خود بیمار پنداری یک نگرانی غیر منطقی و وسواسی و بیش از حد در مورد داشتن یک بیماری جدی پزشکی است که به آن اضطراب بیماری نیز گفته میشود.

این اضطراب میتواند سبب به وجود آمدن علائم غیرقابل توجیه از نظر علم پزشکی شود.

اضطراب سلامتی معمولا زمانی اتفاق می افتد که احساسات یا حتی تغییرات جسمی در فرد به عنوان نشانه هایی از بیماری تفسیر شوند.

اغلب افراد به میزانی اضطراب سلامتی را تجربه کرده اند.در مواقعی که سطح این اضطراب در افراد جامعه از میزان اعتدال خارج شود میتواند جامعه را دچار آسیب و مشکل کند.

اما میتوان گفت که سطح مناسبی از اضطراب سلامتی برای افراد مفید است و میتواند از گسترش بیماری هایی مانند کووید-19 که یک بیماری فوق العاده مسری است جلوگیری کند.

علائم اضطراب سلامتی :

• نگرانی مداوم درباره ی سلامتی

• بررسی بدن برای پیدا کردن علائم مختلف بیماری

• سوالات مختلف درباره سلامت خود

• نگرانی از تشخیص ندادن بیماری ها از آزمایشات و بررسی های دکتر

• چک کردن اطلاعات پزشکی از منابع مختلف

• مثل یک بیمار رفتار کردن

اضطراب سلامتی دو وجه دارد؛ ترس از بیمار بودن و ترس از بیمار شدن در آینده .

در همه گیری کووید-19 وجه دوم اکثریت را تحت تاثیر قرار داد اما این بیماری نیز طیف دارد.بعضی گاها به آن فکر میکنند ولی بعضی این بیماری تنها چیزی است که به فکر آنها را درگیر کرده است و اکنون شمار افرادی که دچار اضطراب سلامتی اند افزایش یافته است.

وقتی فرد به اضطراب سلامتی دچار است؛نشانه هایی در وی بوجود می آید که مشابه نشانه های بیماری است و باعث میشود فرد بیشتر از قبل احتمال بدهد که بیمار است.

افرادی که دارای اضطراب سلامتی بالا هستند به طور میانگین 6 برابر افراد دیگر به مراکز درمانی مراجعه میکنند.

این افراد معمولا اطلاعات مفید کمتری در مورد راه های بهبود سلامتی دارند و این مسئله در دراز مدت باعث پایین آمدن کیفیت زندگی و سلامتی آنها میشود.

ترس از بیماری یا نوسوفوبیا اختلالی است که طی آن فرد از ابتلا به بیماری خاصی هراس دارد.

از نشانه های اصلی اختلال نوسوفوبیا میتوان به اضطراب و ترس زیاد و دائمی از مبتلا شدن به بیماری خاصی اشاره کرد معمولا بیماری های خطرناکی مانند سرطان،HIV،نارسایی قبلی و …

اکثرا نگرانی های شخض مبتلا به این گونه از اختلال حتی بعد از دادن آزمایش های مختلف و مطمئن شدن از منفی بودن جواب ادامه می یابد.

این نگرانی ها میتواند او را برای چکاپ مجدد و حتی آزمایشات جدید به مطب پزشک کشانده و فکرش را دائما درگیر کند.

ترس و اضطراب شدید ناشی از ترس از بیماری یا نوسوفوبیا میتواند منجر به بروز علائم و نشانه های بیماری جسمانی شود.مانند :

• سرگیجه

• حالت تهوع

• بالا رفتن ضربان قلب

• بالا رفتن تعداد نبض

• عرق کردن زیاد

• تنفس سریع اما کوتاه

• خوابیدن به سختی

در برخی از افراد یکی دیگر از نشانه های مهم ابتلا به ترس از بیماری اجتناب کردن است.

این بدان معناست که فرد نمیخواهد در معرض هیچ اطلاعاتی درباره بیماری قرار گیرد و اگر در ارتباط با بیماری چیزی بشنود ممکن است پریشان و مضطرب شود.

در مقابل برخی افراد مبتلا به این نوع اختلال،ترجیح میدهند هر طور شده اطلاعات بیشتری درباره ی بیماری های خاص بدست آورند.ممکن است ساعت ها وقت خود را برای مطالعه درباره بیماری در کتابها یا اینترنت صرف کنند و یا مدام پیگیر اخبار و وقایع جدید راجع به شیوع بیماری باشند.

بعضاً ترس از بیماری را با خود بیمار انگاری یا اضطراب سلامتی اشتباه میگیرند اما تفاوت هایی دارند.

نوسوفوبیا یا ترس از بیماری در واقع به ترس از ابتلا شدن به بیماری خاصی گفته میشود اما اضطراب سلامتی شامل نگرانی های کلی تری درباره ی انواع بیماری ها و ابتلا به آنهاست و نه یک بیماری خاص.

بعنوان مثال نشانه های کوچک و جزئی مانند گلو درد یا سردرد می توانند برای کسی که به خودبیمارانگاری مبتلاست حاکی از یک بیماری خطرناک و مزمن باشد و او را نگران کند؛اما کسی که دچار ترس از بیماری است حتی بدون داشتن نشانه های جسمانی دائم نگران این موضوع است که به بیماری خاصی که خطرناک و مزمن است مبتلا شده یا مبتلا خواهد شد.

فوبیا یا هراس زدگی،یک ترس غیر واقعی،شدید و طولانی مدت از یک شخص،جسم ، حیوان یا یک موقعیت خاص است.

فوبیا نوعی از اختلالات اضطراب است و شخصی که فوبیا دارد سعی میکند از چیزی که در او ترس ایجاد میکند اجتناب کند و یا آن را با اضطراب فراوان تحمل میکند.

بعضی از فوبیاها بسیار محدود و خاص هستند.مثلا ممکن است فردی فقط از گربه یا عنکبوت بترسد این شخص با دوری از چیزی که از آن ترس دارد بدون اضطراب زندگی کند. بعضی از فوبیاها در موقعیت های گسترده دردساز میشوند مثل ترس از ارتفاع یا ترس از فضای بسته.

در موارد شدیدتر،فوبیا ممکن است یک عامل تعیین کننده در اشتغال،مسیر رانندگی،محل کار،فعالیت اجتماعی و حتی محیط خانه باشد.

برای درمان این اختلالات چه باید کرد ؟

• گروه های حمایتی کوچک و حتی آنلاین ایجاد کنید و در ارتباط با احساسات و ترس های خود با دوستان خود صحبت کنید.

• منابع موثق در ارتباط با بیماری را شناسایی و مطالعه کنید.

• با کسانی که دوستشان دارید و با آنها احساس آرامش میکنید گفتگو کنید.

• به سختی هایی که پشت سر گذاشته اید فکر کنید و به خود افتخار کنید.

• به خاطرات خوب گذشته فکرکنید و به آینده و روزهای بهتر امید داشته باشید.

• مطالعه کنید،نقاشی بکشید،موسیقی گوش دهید و فیلم ببینید.

• اگر احساس میکنید تحمل شرایط برای شما سخت شده است از روانشناسان کمک بگیرید.